ISU perkahwinan bawah umur hangat diperkatakan ketika ini. Jabatan Kehakiman Syariah Malaysia (JKSM) merekodkan 5,362 permohonan di antara Januari 2013 hingga Disember 2017. Walau bagaimanapun, terdapat penurunan jumlah permohonan di seluruh negara dalam tempoh sama iaitu dari 1,192 bagi 2013 kepada 877 permohonan pada 2017.
Enakmen Keluarga Islam secara umum meletakkan had minimum umur 18 tahun bagi lelaki dan 16 tahun bagi perempuan yang boleh berkahwin. Sekiranya mereka di bawah umur yang ditetapkan mereka perlu mendapat kebenaran mahkamah syariah dan persetujuan ibu bapa, contohnya mengikut Seksyen 8 Enakmen Keluarga Islam Kedah 2008.
Bagi orang bukan Islam, Akta Memperbaharui Undang-Undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976 meletakkan usia minimum 18 tahun bagi kedua-dua lelaki dan perempuan. Namun, kebenaran bertulis hendaklah diperoleh daripada Ketua Menteri berdasarkan Seksyen 10 sekiranya melibatkan pemohon dan pasangan di bawah umur antara 16 ke 18 tahun.
Demi menangani isu perkahwinan bawah umur khususnya melibatkan generasi muda beragama Islam, JKSM mewujudkan prosedur operasi standard (SOP) sebagai rujukan mahkamah syariah seluruh negara berkuat kuasa 23 Julai tahun lalu.
Dengan SOP ini, hakim syarie boleh mempertimbangkan permohonan dari sudut dokumentasi seperti laporan sosial daripada Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) negeri, laporan kesihatan dan polis. Ia juga mengambil kira maklumat latar belakang pemohon dan pasangan antaranya pendapatan, kedudukan sosial, kemampuan dan pendidikan.
Mahkamah syariah dapat berfungsi lebih efektif tanpa menggugat bidang kuasanya dalam perihal perkahwinan orang Islam menurut Jadual Kesembilan Senarai II Senarai Negeri. Usaha pemerkasaan undang-undang keluarga Islam sedia ada merupakan langkah membina.
Namun, cadangan serta langkah untuk melarang secara mutlak perkahwinan bawah umur perlu penelitian mendalam. Ini kerana larangan itu berisiko menggadai prinsip keadilan serta kemanusiaan.
Pasangan yang ingin berkahwin dan mahu mengelak daripada terjebak ke kancah zina akan dinafikan hak dan pilihan. Ada di antara mereka memiliki kematangan untuk memikul tanggungjawab dan bersedia untuk dipertanggungjawabkan walaupun di usia bawah 18 tahun. Oleh yang demikian, ilmuan Islam mengharuskan perkahwinan sebelum umur mencapai 18 tahun dengan syarat tertentu.
Tambahan pula, ia merumitkan keadaan bagi pasangan terlanjur dan ingin mengesahkan hubungan di sisi perundangan. Nasib sama turut menimpa pasangan yang menerima kelahiran anak luar nikah kerana larangan perkahwinan bawah umur lantas tidak diiktiraf sebagai unit keluarga yang sah.
Akibatnya mereka buntu dan terpaksa mengambil jalan mudah untuk menutup malu dan mengelak kecaman masyarakat. Bahkan, pengabaian elemen pertanggungjawaban dalam kalangan pasangan muda boleh menjurus ke arah hubungan terlarang dan jenayah.
Sumber: Sinar Harian
Last Updated on December 10, 2021
